OTLIQQA YO‘Q ODAMLAR

Muazzam IBROHIMOVA

OTLIQQA YO‘Q ODAMLAR

Bir kuni o‘quv dargohlarining birida rahbar xuzuriga kirish uchun navbat poylab qolishimga to‘g‘ri kelib qoldi. Mendan avval beshtacha odam turgan bo‘lsa, bir ozdan so‘ng yana yigirmattacha yig‘ilib qoldi.

Bo‘ldi.

Xudoga shukur!

Oldimda turgan ayol kirdi. Keyin men kiraman.

Yonimda sabrsizlik bilan yer tepinib, xarxasha qilayetgan o‘g‘limni chalg‘itishga xarakat qilaman:

- Hozir, ozgina chida, bolam. Opangni hujjatlarini topshirib qo‘yishim kerak-ku! Keyin uyga ketamiz....

Biroq, shu payt allaqayerdan yoshi taxminan mendan o‘n besh yoshlarcha kichik, ozg‘in, oliftagina ayol paydo bo‘lib, bepisand eshikka taqaldi. Salom-alik yo‘q, takabburona nazar tashlab, sas berdi:

- Bir minutlik ishim bor.

Mendan avval orqamda navbat kutayotganlar chiyillab ketishdi:

- Qanaqa bir minut?

- Navbatga turing!

- Yoshgina ekansiz-ku, uyalmaysizmi?

Xonimcha esa eshitib eshitmaganga olganday irshaydi. Aksariyati ayollar bo‘lgan navbatdagilarning battar ensasi qotdi:

- Qoching! Navbatda turing!

- Surbet!

- Yana hijobdamish?

Anchagina beti qattiq ekan.

Unga na ta’na, na dashnom, na o‘qdek nigohlar ta’sir qilmadi.

Meni ham sabr-kosam to‘ldi:

- Bolam bilan turibman, singlim. Qorni och! Orqadagi onangiz tengi ayollar ham issiqda qaynab, damlari qisilib ketdi. Uyaling!

Miq etmadi.

Qabuldagi odam chiqqach, bezbet oliftani siltab deyarli kuch bilan o‘zimni ichkari urdim. U olomondan qochib, orqamdan otilib kirdi.

Direktor meni tanib qolar. Hozir o‘zi navbatsiz kirgan tarbiyasizni tashqariga quvadi, degan umid bor edi.

Ammo bunday bo‘lmadi. Olifta o‘zini tanitgach, direktor b..qdan tilla topganday, quvonib, kalovlanib, irshaygancha, yetti bukilib so‘rashgach, men bilan salom-alik ham qilmay, tashqariga chiqib turishimni aytdi.

Xarakterimni ko‘rsatib qo‘ygim keldi-yu, javdirab qolgan uch yashar o‘g‘limni qo‘rqitmay deb, indamay bo‘ysindim.

Bir ozdan so‘ng ikkalasi ichkaridan birin-ketin chiqib kelishdi. Avvalgi ayollarning birortasini kuzatib qo‘ymagan direktor haliyam qaddini rostlab olmagan.

"Mayli opajon".

"Xo‘p bo‘ladi, opaxon".

"Choy qilmadik-da, opajon"lab, quyuq xayrlashgach ham ko‘ngli to‘lmay, ortidan tikilib turdi. Keyin jiddiy tortib, ichkariga yo‘naldi. Ortidan kirdim va men ham salom-alikni unutib, savol berdim:

- Kim u?

Direktor xuddi jiddiy bir imtihondan o‘tib olgan talaba, yo‘q "fas" komandani a’lo darajada bajargan "ovcharka" itday tili osilib, yana bir qur atrofga nazar tashlab (go‘yo xozirgina tashrif buyurgan xonim bu xonadan norizo bo‘lib ketmadimikan, degan o‘yda), ko‘ngli to‘ldi chog‘i, chuqur uh tortgach, javob qaytarishga chog‘landi.

Jazmani.

Faqat shu so‘zgina miyamda aylanayotgandi. Chunki direktorning hayajoni sevgani bilan diydorlashgan oshiqning holidan kam emasdi. Lekin u mutlaqo boshqacha javob qaytardi:

- Eee, gapirmang. Falonchi falonchiyevnaning jiyani ekan. Tepadan qo‘ngiroq qilishsa ishonmagandim. Ishqilib, mendan biror xatolik o‘tmagan bo‘lsin-da...

Gaplariga yaxshi tushunmay, talmovsiradim.

- Nima, ichkarida u-bu narsa qildingizmi? Yoki biror hodisa bo‘ldimi, xatolikka yo‘l qo‘yasiz?

- Yo‘o‘o‘q, - dedi u yana bir qur atrofga nazar tashlab, - Bolasining hujjatlarini olib qoldim, xolos. Shu... salom-alik, muomalamda xatolik o‘tmadimi, deyapman-da.

Ensam qotdi-yu, ortiqcha savol bermadim. Hujjatlarni topshirib, eshikka yo‘nalgan chog‘imdagina qitmirligim tutib, yana bir savol berdim.

- Rosa opaxonladingiz. Lekin yoshi mendan o‘n besh yoshlarcha kichik. Xafa bo‘lmadimi? Qaritib qo‘ydingiz-da.

Uning rangi oqarib ketdi. So‘ng nafaqat Temurni, balki meni ham qo‘rqitib "portladi":

- Vaaaax!!!

Bir sakrab tushsam-da davom etdim:

- Ishqilib, lavozimingizdan oldirib tashlamasin-da!

- Iiii!

- Falonchi Falonchiyevnaga arz qilmasin-da...

- Uuu!!!

Eshik ochilib, ichkarida nimalar bo‘layotganiga aqli yetmagan navbatdoshlarning kallasi ko‘rindi. So‘nggi zarbani ularning guvohligida berganim yaxshi:

- Boya siz e’tibor bermadingiz. Oldingizdan tirjayib chiqdi-yu, sal nariga borib, qovoq uygancha, sumka titkiladi. Manimcha Falonchi falonchiyevnaga qo‘ngiroq qilib, muomalangizdan arz qildi-yov.

Bu safar direktorning ensasi qotdi:

- Yolg‘on ham evi bilan-da. Siz darxol ortimdan ergashdingiz, uni sumka titganini qayerdan ko‘ra qoldingiz?

Kulib yubormoqchi edim, ulgurmadim. Eshik oldida turgan ayollardan biri vahima bilan luqma tashladi:

- Men, biz ko‘rdik qovoq solib, sumka titganini. Keyin rosa qo‘lini paxsa qilib, kimgadir shikoyat qildi. Sizni kabinet tomonga qarab, depsinib-depsinib ham qo‘ydi. Ko‘zlari biram olaydi, biram olaydiiii, og‘ziyam qiyshayib ketdi-yov....

- Iiii-yuyuyuv.

Bu qichqiriq xotinlardan chiqdimi, direktordanmi, anglay olmadim.

Bir ko‘z qisayotgan navbatdoshlar, bir boshini changallab qolgan direktor tomonga ko‘z tashlab, kulib yubormaslik uchun, o‘zimni arang tiyib, telefonga ishora qildim:

- Hozir yana qo‘ngiroq qilib qolishadi-yov...

Gapim tugamay, stol ustidagi ikkita xizmat telefonlaridan biri asabiy jiringlay boshladi. Direktor baqaday qotib qoldi.

So‘ng bizni borligimizni ham unutib, go‘shakni o‘pgudek, yalagudek bo‘lib, do‘rdoq lablariga bosdi. Ammo ovozi ayollarnikidek chiyillab chiqdi:

- Alyoyoyo.... Kim? Xa, men! Nima, ha, xayriyat! Xudoga shukur, sizmisiz? Men falonchi... falonchixon, opaxon...eeee xullas bittasi deb o‘ylabman-da. Ha, ha... Nima, men hozir qayerdan topaman sizga bolalar yozuvchisini? Maktabda lager tashkil qilindi degani hamma tashvish direktorni bo‘yniga tushadi deganimas-ku! Yozuvchilar uyushmasimi... bir balo tashkilot bor-ku, o‘shalarga qo‘ng‘iroq qilinglar! Bolalar yozuvchisimish... qattan topaman? Otliqqa yo‘q-ku!

Bu safar chidamadim. Qah-qah urib, kulib yubordim.

Taniqli bir o‘quv dargohini boshqarayotgan ziyoli rahbarning ahvoli shumi? Demak, bu "xomosapiyens" faqat Falonchixon falonchiyevani taniydi, anavi kalla atalmish quti esa faqat Falon...falonchiyevlar haqidagi axborotnigina o‘zlashtiradi.

Kulgidan arang to‘xtab, ochiq, masxaraomuz irshaydim.

Direktorning jahli chiqib, bo‘g‘riqib, o‘qrayib qaradi.

- Ha, maymun o‘ynatyapmanmi?

- Yo‘q! - dedim, tilimni tiyolmay, - Maymunlar sizni o‘ynatishyapti-ku!

- Kim?!

Eshik oldidagilarning popugi pasayib, uzrnamo chuvillashdi. Meni esa to‘pig‘imga suv chiqmadi. Rost-da, kimdan qo‘rqaman?

Beshta kitobi nashr etilgan, asarlari darsliklarga kiritilgan, beshta ertagi multfilm bo‘lgan, eng muhimi otliqqa yo‘q bolalar yozuvchisiman-ku!