Ўзбек компаниялари учун инвестиция имкониятлари

Қорабоғ ва Шарқий Зангезурда ўзбек компаниялари учун инвестиция имкониятлари

Озарбайжон ва Ўзбекистон ўртасидаги муносабатлар, айниқса, Қорабоғни тиклаш соҳасида янада мустаҳкамланди. Ўзбекистон Озарбайжоннинг ҳудудий яхлитлигини қўллаб-қувватлаб, ишғолдан озод қилинган ҳудудларни тиклашда фаол иштирок этмоқда. Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан Фузулий туманида 940 ўқувчига мўлжалланган янги мактаб қурилади. Бу лойиҳа Ўзбекистоннинг Озарбайжонни қўллаб-қувватлашининг ёрқин намунасидир. Президент Илҳом Алиев Ўзбекистоннинг Озарбайжонни биродарларча қўллаб-қувватлаётгани ҳақида гапирар экан: "Биродарим Президент Мирзиёев билан биргаликда Фузулий шаҳрида ўзбек халқининг буюк фарзанди Мирзо Улуғбек номидаги мактабни очдик ва бу қайта қуриш ишларига, биродарлик муносабатларимизга қўшган улкан ҳиссаси бўлди. Чунки буни нафақат Фузулийда истиқомат қилаётганлар, балки бутун озарбайжон халқи ҳеч қачон унутмайди", – деди.

Қорабоғ ва Шарқий Зангезур вилоятлари хорижий сармоядорлар учун, айниқса, “Яшил энергия” ва қишлоқ хўжалиги соҳаларида жозибадор имкониятлар яратмоқда. Айниқса, Ўзбекистон компаниялари учун бу соҳаларда тижоратни йўлга қўйиш ва сармоя киритиш истиқболли ҳисобланади. Озарбайжон ҳукумати хорижий инвесторларни, жумладан, ўзбек компанияларини Қорабоғ ва Шарқий Зангезурга сармоя киритишга таклиф қилади. Бу соҳаларда қишлоқ хўжалиги, қайта тикланувчи энергия манбалари, саноат соҳаларида турли лойиҳалар амалга оширилмоқда. Масалан, қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштиришни кўпайтириш мақсадида Зангилон шаҳрида жойлашган “Дўст агропарк” лойиҳаси фаолият кўрсатмоқда. Жаброил туманида “Араз водийси иқтисодий зонаси” ва саноат парки ташкил этилиб, уларда турли халқаро компаниялар фаолият юритмоқда.

Қорабоғ ва Шарқий Зангезурда ўзбек компаниялари учун салоҳиятли ҳудудлар мавжуд. Шундай қилиб, Қорабоғ ва Шарқий Зангезур ғаллачилик, узумчилик, мевачилик, финдиқчилик, чорвачилик каби соҳаларни ривожлантириш имкониятлари юқори. Бу ҳудудларда замонавий технологиялар ва рақамли ечимларни қўллаш орқали барқарор қишлоқ хўжалиги тизимлари барпо этилмоқда. Озарбайжон ҳукумати бу ҳудудларни “Яшил энергия” зонаси деб эълон қилди. Жаброил туманида 240 МВт қувватга эга қуёш электр станцияси қурилиши режалаштирилган. Шунингдек, 32 та гидроэлектр станцияси ишлаб турибди ва қўшимча қуввати 200 мегаватт бўлган янги станциялар қурилиши режалаштирилган. Бундан ташқари, турли саноат корхоналарини ташкил этиш режалаштирилган Агдам саноат паркида ҳам тадбирлар бошланди. Бу логистика ва транспорт соҳаларида ҳам ривожланиш имкониятларини яратади.

Айтиш жоизки, бу ерда Ўзбекистон компаниялари учун ҳам қатор қулайликлар мавжуд. Озод қилинган ҳудудларда фаолият юритаётган тадбиркорларга узоқ муддатли солиқ ва божхона имтиёзлари қўлланилади. Янги йўллар, “Ақлли шаҳарлар” ва “Ақлли қишлоқлар” барпо этилаётгани тадбиркорлик муҳитини янада қулайлаштирмоқда. Зангезур йўлаги фойдаланишга топширилиши билан ҳудуднинг транзит ва логистика салоҳияти юксалиб, халқаро савдо учун қулай шарт-шароитлар яратилмоқда.

Озарбайжоннинг Ўзбекистон Республикасидаги Фавқулодда ва мухтор элчиси Ҳусайн Гулиев ҳам 2024-йил 20-июн куни “Vergiler.az” сайтига берган интервьюсида ўзбек компанияларининг Қорабоғдаги лойиҳаларга қизиқиши ҳақида гапирди: “Ўтган йили Ўзбекистон Республикаси ва Озарбайжон Республикаси ўртасидаги ҳамкорлик бўйича Ҳукуматлараро қўшма комиссиянинг 12-йиғилиши Ўзбекистон Республикаси ва Озарбайжон Республикаси, шунингдек, Ўзбекистон Республикасининг Шуша шаҳрида бўлиб ўтган эди. Ҳудудлараро форум, Озарбайжон – Ўзбекистон ишбилармонлар кенгаши савдо-иқтисодий ва сармоявий ҳамкорликни кенгайтириш бўйича “Йўл харитаси”ни амалга ошириш, шунингдек, энергетика соҳасида қўшма фаолиятни ривожлантириш учун янги имкониятларни ўрганиш, Озарбайжоннинг қулай иқтисодий, инвестицион муҳити, икки томоннинг диққат марказида Иқтисодий зона, озод қилинган ҳудудларда амалга оширилаётган лойиҳалар ўзбек сармоядорларида қизиқиш уйғотмоқда”.

Ўзбекистон компаниялари аллақачон Қорабоғда қурилиш материаллари, дори-дармон ва тиббий асбоб-ускуналар ишлаб чиқариш каби соҳаларда янги лойиҳаларни бошлаб юборган. Эслатиб ўтамиз, ўтган йилнинг ноябрь ойида Бокуда бўлиб ўтган COP29 тадбирида Хонкенди тикувчилик фабрикаси Озарбайжон президенти Илҳом Алиев ва Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев томонидан видеоалоқа орқали очилган эди. Жорий йилнинг 19-феврал куни Озарбайжон Республикаси Президенти Илҳом Алиев Озарбайжон – Ўзбекистон қўшма корхонаси – Хонкенди тикувчилик фабрикаси фаолияти билан танишди. Таъкидлаш жоизки, 1,2 гектар майдонни эгаллаган завод қурилиши Озарбайжон ва Ўзбекистон ўртасидаги иқтисодий ва сармоявий ҳамкорликни чуқурлаштириш бўйича икки давлат президентларининг топшириғига асосан амалга оширилди. Лойиҳанинг умумий инвестиция қиймати 11 миллион манатни ташкил этади. Ҳозиргача 5,5 миллион манат сармоя киритилди. Заводни хомашё билан таъминлаш бўйича қўшма саноат кооперацияси амалга оширилмоқда. Шунингдек, фабрика тўлиқ қувват билан ишга туширилгач, маҳаллий пахта хомашёси асосида газлама тўқиш бўйича ишлаб чиқариш майдони ташкил этиш режалаштирилган.

Озарбайжон – Ўзбекистон қўшма корхонаси – Хонкенди тикувчилик фабрикаси енгил саноатни ривожлантириш учун янги имкониятлар очиб, мамлакатларимиз ўртасидаги анъанавий дўстлик, қардошлик, иқтисодий шериклик ришталарини мустаҳкамламоқда.

Ўзбекистон ҳам Қорабоғдаги маданий ёдгорликларни тиклашга ҳисса қўшишга тайёрлигини билдирди. Бу икки давлат ўртасидаги маданий алоқаларни мустаҳкамлашга хизмат қилмоқда. 2025 йилнинг январида Анқарада имзоланган Анқара декларацияси доирасида Озарбайжон, Ўзбекистон ва Туркия Қорабоғ ва Шарқий Зангезур ҳудудларини қайта тиклаш ва миналардан тозалашда ҳамкорлик қилишга қарор қилди. Ушбу уч томонлама ҳамкорлик минтақа тараққиёти ва барқарорлигига катта ҳисса қўшади. Ўзбекистоннинг Қорабоғ ва Шарқий Зангезурни тиклашдаги фаол иштироки икки давлат ўртасидаги стратегик шерикликни мустаҳкамлаш, минтақада барқарорликни таъминлашга хизмат қилмоқда. Бу ҳамкорлик иқтисодий, маданий ва таълим соҳаларида ҳам янги имкониятлар яратади.

Қорабоғ ва Шарқий Зангезур вилоятлари ўзбек компаниялари учун қишлоқ хўжалиги, қайта тикланадиган энергия ва саноатга сармоя киритиш учун юқори салоҳиятга эга. Озарбайжон ҳукуматининг кўмаги ва солиқ имтиёзлари билан бу соҳаларда бизнес очиш ҳам иқтисодий, ҳам стратегик нуқтаи назардан фойдали бўлиши мумкин.

“Янги ҳаёт – иқтисодий тараққиёт” жамоат бирлашмаси раиси – Одил Одилзода.