ҲАЁТДА ОДДИЙ ҚИЗМАН!

САИДА УМАРОВА: “ҲАЁТДА ОДДИЙ ҚИЗМАН!”

“МЕН МУСТАҚИЛЛИК ФАРЗАНДИМАН!”

Ўзбек Миллий академик драма театри актрисаси Саида Умаровани бундан икки-уч йил олдин “Омон-омон” кўрсатувида кўрган эдим. У қулупнай сотувчиси ролини шундай ўхшатиб берган эдики, ҳатто “нега илгарилари бу актрисани пайқамаган эканмиз” деб ўйлаб қолгандим. Қулупнай сотувчиси қиёфасида мен уни жудаям шўх-шаддод қиз бўлса керак, деб ўйлагандим. Йўқ аксинча, у оғир-вазмин қиз экан. Мен айнан экранда ўз-ўзини “ўйнайдиган” актёрларни эмас, ўз қобиғидан чиқа оладиган, бутунлай бошқа одамга эвриладиган санъаткорларни ҳурмат қиламан. Шунинг учун ҳам Саида Умарова билан суҳбатлашиш менга қизиқарли туюлди. Ва биз у билан санъатга кириб келиши ва айнан машҳур, Халқаро фестивалларда совриндор бўлган режиссёрлар фильмларида суратга тушишга қандай муваффақ бўлгани ҳақида суҳбатлашдик

Саида Умарова бу йил катта кинода “Лангар тоғ йўлида” бадиий фильмида суратга тушди ҳамда “Ўзбектелефильм” буюртмаси асосида ишланаётган “Психолог” миллий телесериалида бош ролни ижро этаяпти.

“МАКТАБДА ТЎПОЛОНЧИ БЎЛМАГАНМАН!”

– Мактабда энг тўполончи қиз бўлганмисиз? Санъатга қизиқиш мактабда бошланганми?

– Мактабда шўх-шаддод, ерга урса кўкка сапчийдиган қиз бўлмаганман. Балки иккита ўғилдан кейин туғилганим учунми, оғир-босиқ қиз бўлганман.

Болаликдан санъатга ихлос қилиб ўсганмиз, адабиётни яхши кўрганмиз. Акаларим мажбурлаб китоб ўқитишарди. Ҳар бир ўқиган китобимни кейин гапириб берардим. Асарни сўзлаб бераётганимда, ундаги воқеалар кўз олдимда гавдаланарди.

Коллежда ўқиётган йилларда тадбирларда кўп қатнашганман, бошловчилик қилганман. Шунда устозларим “сени нутқинг равон экан, бошловчилик қилиш қўлингдан келаркан, балки санъат институтига ҳужжат топшириб кўрарсан” деб маслаҳат беришган. Бу фикр менга ҳам ёққан ва Санъат институтига ўқишга кирганман.

– Ижодий имтиҳонда сизга алоҳида эътибор қилишганми?

– Санъат институтига ҳужжат топширишга борганимда баланд бўйли, қадди-қомати келишган, чиройли йигит-қизларни кўриб, “вой, мен имтиҳонлардан ўта олармиканман?” деб ўйлаб қолганман. Яна улар ўз иқтидорларини йўлакларда, кўчаларда бемалол намойиш қила олардилар. Менда эса бироз сиқиқлик бор эди. Лекин бадиий адабиётга бўлган қизиқишим, театр намойишларига бориб турганим менга омад олиб келган. Биринчи йили ўқишга киролмаганман. Лекин умидимни сўндирмай, оилам аъзоларимнинг қўллаб-қувватлаши билан иккинчи йили ўқишга кирганман.

“БУ АКТРИСА НОДИРАНИНГ ШОГИРДИМИ?” ДЕЙИШАДИ”

– Институтдаги қайси устозларингизнинг ўгитлари ҳаётда асқатяпти?

– Олий ўқув юртида мен жуда омадли талаба бўлганман. Мен Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист Нодира Маҳмудованинг гуруҳларига тушганман ва бу менинг энг катта ютуғим бўлган. Нодира опа менга тўғри йўл кўрсатиб, нафақат санъатда, ҳаётдан ҳам сабоқлар бериб, бизни тўрт йил ўқитганлар. Ва ўқишни тугатганимдан кейин “Устоз мен Ўзбек Миллий академик драма театрига ишга бормоқчиман!” деганимда, улар “Боравер, лекин мен сени қўллаб-қувватламайман. Сени ютуғинг ҳам, орқангдан келадиган яхши-ёмон гаплар ҳам менга келади. Шундай экан, ҳар доим ўз устингда изланишинг керак. Қандайдир хатога йўл қўядиган бўлсанг, “бу актриса Нодиранинг шогирдими” дейишади ва ҳамма танбеҳлар менга келади. Шунинг учун ҳар доим биринчилардан бўлишинг керак! Бошқаларга нисбатан кўпроқ меҳнат қилишинг керак!” деганлар. Устозимнинг ана шу ўгитларидан кейин институтни тугатиб, Миллий театрга ишга борганман ва ҳозиргача шу ерда ишлаб келяпман. Бугун ҳам хато қилишдан қўрқаман. Чунки устозимнинг номларига доғ тушишини хоҳламайман.

“ЗЕМФИРА – ЕНГИЛТАК ҚИЗ!”

– Миллий академик театрга қандай ишга келдингиз? Бу ердаги ишингизни ”Тақдир синовлари”даги Земфира ролидан бошлаган экансиз. Нега Земфира, енгилтабиат қиз ролига рози бўлдингиз? Менга ёқмаган жойи қизнинг мўйсафиднинг тиззасига ўтириши бўлди. Шу жойида жуда уялдим. Чунки залда болалар, кексалар ҳам бор эди. Шу саҳна керакмасди, менимча. Земфиранинг енгилтабиатлигини кўрсатиш учун эркакнинг тиззасига ўтириш шарт эмасди? Сиз бунга нима дейсиз?

– Тўғри, Миллий театрдаги ижодий фаолиятимни айнан “Тақдир синовлари”спектаклидан бошлаганман. Бу пайтда Земфира ролида чиқадиган актрисаларнинг бири турмушга чиққан, бошқаси декрет таътилида бўлган. Шунинг учун бу роль бўш қолган. Нодира Маҳмудова мени шу ролга тавсия қилганлар. “Земфира - енгилтак қиз, уни қандай ижро этаман? Мен ҳали турмушга чиқмаган қизман, ҳамма энди мени енгилтак деб ўйлайди!” деган фикр умуман хаёлимга келмаган. Аксинча, бу спектаклда Ўзбекистон халқ артисти Эркин Комилов, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артистлар Сайёра Юнусова, Асадилло Набиев ва бошқа театрнинг етакчи актёрлари қатнашар эдилар. “Улар билан бир саҳнада қандай роль ижро этаман, мен улар даражасида ролимни маромига етказиб ижро эта олармиканман?” деб ўйладим. Чунки бу спектакль анчадан бери саҳнада намойиш этиларди, мен эса бу пьесага янги киритилганман, “уддалай олмасам, кўнгиллари тўлмай қолмайдими?” деган ҳаяжон бўлган. Кейин ҳар битта устоз санъаткор менга “қўрқма, ҳаммаси яхши бўлади” деб менга далда беришган, қўллаб-қувватлашган. Бу ролни 2017 йилдан бошлаб, бугунгача устозларимнинг кўнглидагидай қилиб ижро этяпман ва бу томошабинларга ёқяпти, деб ўйлайман.

“ҲАЁТДА МЕН ОДДИЙ ҚИЗМАН!”

– Биринчи марта машҳурлигингизни, одамлар сизни таний бошлаганини қачон ҳис қилдингиз? Бу қайси ролингиз эди? Машҳур бўлиш ёқимлими?

– Биринчи марта машҳурликни театр саҳнасида роль ижро этиб бўлиб, бекатда автобус кутаётганимда ҳис қилганман. Шунда атрофимдаги одамлар ўзаро пичирлашиб, “ҳозир сиз театрда роль ижро этдингиз-а, “Тақдир синовлари”да Земфирани, “Абай”да Моҳирани ижро этдингиз-а?” деб савол беришган. Ўшанда машҳурликни ҳис қилганман. Лекин ҳаётда мен кинода ёки театр саҳнасидаги ролимдан бошқачароқ кўринишда юраман. Кўриш қобилиятим бироз пастроқ бўлгани учун кўзойнак тақаман, сочларимни йиғиб, спортча кийимда, оддий бўлиб юраман. Шунинг учун кўпчилик мени унчалик танимайди. Қайсидир ролимдан кейин тез дўконга чиқадиган ва гримимни ювмаган бўлсам, мени таниб қолишлари мумкин. Шунда мухлислар “келинг, бирга суратга тушайлик” деб таклиф қилишса, шошиб турган бўлсам ҳам уларга вақт ажратаман. Демак, улар қайсидир ролимни кўриб, меҳрлари тушган ва биз ҳам айнан шунинг учун – ўйнаган ролимиз мухлислар юрагигача етиб бориши учун меҳнат қиламиз. Шу боис мухлислар таниб қолган пайтда хурсанд бўлиб кетаман.

– Зулфиқор Мусоқовнинг “Осмондаги болалар – 3” фильмида қайси ролни ижро этдингиз? Бу режиссёр билан ишлаш ёқдими? Сиз ундан нималарни ўргандингиз?

– Зулфиқор Мусоқов машҳур режиссёр. Биз болаликдан унинг фильмларини кўриб улғайганмиз. “Осмондаги болалар 3” фильмига киносиновларга таклиф қилишганида хурсанд бўлиб кетганман. Ролим каттами-кичкинами, асосийси шу фильмда қатнашсам бўлди!” деганман. Чунки болалигимиздан “Яратганга шукр!”, “Осмондаги болалар”, “Осмондаги болалар – 2”ни маза қилиб томоша қилганмиз. Айнан ўша пайтда “мен ҳам шу қаҳрамонлардан бири бўлсам эди!” деб орзу қилганман.

Режиссёр Зулфиқор Мусоқов “шу ролга сени тасдиқладим, кичкинагина роль, лекин шу образда сени кўрдим” деганларида хурсанд бўлганман. Ролим кичкина бўлса ҳам, юракдан ижро этдим. Лекин бу режиссёрдан кўп нарса ўргандим, деёлмайман. Шунга қарамай, “Осмондаги болалар” трилогиясининг охирги учинчи қисмида қатнашганимдан хурсандман ва бу ролни Зулфиқор Мусоқовнинг фильмларида келажакда ижро этадиган ролларимнинг дебочаси деб билдим.

“ЎНГГА ЯҚИН АКТРИСАНИ ЕНГИБ...”

– Яқинда “Лангар тоғ йўлида” номли фильмда суратга тушибсиз. Бу лойиҳага қандай келиб қолдингиз? Қайси ролни ижро этяпсиз?

– Тўғри, шу йили Мансур Васатининг “Лангар тоғ йўлида” фильмида суратга тушдим. Суратга олиш жараёнлари олис Жиззах, Зоминда бўлиб ўтди. Фильм сценарийси Ғофур Шермуҳаммадга тегишли. Бу уларнинг ҳамкорликдаги биринчи ишлари эмас. Бундан аввал бу икки ижодкор “Қудуқ” фильмида бирга ишлашган. Мен уларни бир-бирини тушунадиган, бир-бирини тўлдирадиган ижодкорлар, деб биламан. Янги лойиҳада ҳам худди шу нарсани кўриш мумкин.

Бу фильмда Муниса исмли оддий қишлоқ аёли ролини ижро этдим. Бу ролга келишим осон бўлмади. Чунки салкам ўнга яқин актриса шу роль учун киносиновлардан ўтди. Аммо Бадиий кенгаш бу ролга мени тасдиқлади. Қийинчилик билан эришилган нон ширин бўлади, деганларидай, ролни астойдил, юракдан ижро этдим. Ҳар битта хатти-ҳаракатимга алоҳида эътибор бердим. Чунки бу ролга тасдиқланишим осон бўлмади. Албатта, Мансур ака менга катта ёрдам бердилар. Қаҳрамоним қишлоқ аёли, эрини қўллаб-қувватлайдиган, иккита фарзандли аёл. Мен эса шаҳарда улғайганман ва ҳали турмушга чиқмаганман. Қишлоқ шароитини унчалик яхши билмайман. Шундай кезлари Мансур ака қишлоқ аёлининг хатти-ҳаракатларини ўргатдилар. “Қишлоқ аёли юмшоқроқ бўлади, сизнинг қарашларингиз сал кескинроқ, мулойимроқ бўлинг!” деб тушунтирдилар. Фильм премьераси октябрь ёки ноябрь ойларида бўлиши кутиляпти.

“ПСИХОЛОГНИНГ ЎЗИГА ҲАМ ПСИХОЛОГ КЕРАК!”

– Шу кунларда ”Ўзбектелефильм”да режиссёр Эргаш Мўминов томонидан суратга олинаётган “Психолог” номли сериалда психолог ролини ўйнаётган экансиз. Бу касбга ўзингиз ҳам қизиқасизми? Бу сериал сценарийси нимаси билан сизга манзур бўлди?

– Бу режиссёр билан илк бор ҳамкорлик қилишим. Лойиҳага биринчи келган пайтларимда озгина хавотирим бор эди. Чунки психологияга унчалик қизиқмасдим. Сценарийни ўқиганимдан кейин психологияга оид бир нечта қўлланмаларни ўқиб чиқдим ва режиссёрнинг ёрдами билан психолог қиёфасига киряпман, десам муболаға бўлмайди. Сериал эфирга узатилганидан кейин томошабинлар ижро қанчалик даражада ишонарли чиққанига баҳо беришади.

Сериал мавзуси жуда ҳам қизиқ. Ҳар икки-учта қисмда сериалда янги қаҳрамон пайдо бўлади ва унинг муаммолари ўртага ташланади. Воқеалар шу оилада бўлаётган қийинчилик ва можаролар асосида ривожланади. Менинг қаҳрамоним уларга ечим топишга ҳаракат қилади. Сериалда қаламга олинган муаммолар ҳозирги кундаги энг долзарб муаммо ҳисобланади. Онлайн қимор дейсизми ёки интернетда фотосуратлар орқали шантаж қилиш, ёшлар ўртасидаги тушунмовчиликлар, балоғат ёшидаги муаммолар дейсизми, буларнинг ҳар бирига атрофлича тўхталиб ўтилади. Бу сериал мавзуси ҳар биримизга яқин. Сериалда атрофдаги қўшнингиз, қариндошларингизда, танишларингизда бўлаётган муаммоларни, уларнинг дарди-ташвишини кўрасиз. Ва менинг ижройимда ўзим ҳам – психологнинг ўзи ҳам психологга муҳтож эканини сезасиз.

“ТЕЛЕНОВЕЛЛАДА ҚАТНАШИШ ЁМОН ДЕБ ЎЙЛАМАЙМАН!”

– Нима учун теленовеллаларда чиқмайсиз? Кўп актрисалар теленовелла, хусусий студиялар ишлаган сериалларда чиқиб, машҳур бўляпти? Сизга новеллалар ёқмайдими ёки вақт етишмайдими?

– Албатта, хусусий телеканаллар буюртмаси асосида ишланаётган телесериаллар, новеллаларда қатнашишга таклифлар бўлиб туради. Аммо доим ҳам мен буни қабул қилолмайман. Чунки Миллий театрда ишларимиз кўп. Эрталаб репетицияда, кечқурун спектаклда банд бўламиз. Бугун бош қаҳрамонни ўйнасак, эртасига оммавий саҳналарда қатнашишимиз мумкин. Шунинг учун вақт етишмаслиги туфайли уларнинг таклифини қабул қилолмайман. Шунчаки, яхши жамоа билан ишлашни хоҳлайман. Яъни, менинг театрда бандлигимни ҳисобга оладиган жамоа бўлса, албатта, у теленовелла бўладими, сериал бўладими, улар билан бирга ишлашга рози бўламан. Баҳонада янги-янги киноижодкорлар, актёрлар билан танишаман. Хусусий телесериал ва теленовеллаларда суратга тушиш ёмон, деб ҳисобламайман. Улар ҳам киносанъатимиз ривожига баҳоли қудрат ҳисса қўшишяпти, деб ўйлайман.

“АСОСИЙСИ МЕНИ ТУШУНСИН...”

– Саида менимча, шахсий ҳаётингизда ўзгариш бўлмади. Нега оила қуришни ортга суряпсиз? Агар сир бўлмаса, турмуш ўртоғингиз қандай инсон бўлишини хоҳлайсиз? Орзунгиздаги йигит қайси фазилатларга эга бўлиши керак?

– Шахсий ҳаётга келадиган бўлсак, ҳали турмушга чиқмадим. Олдин ўқиб олай, бакалавр-магистратурани битириб олай деб, бу мавзуни бироз четга суриб қўйгандим. Ўқишни тугатгач эса театрда, санъатда ўз ўрнимга эга бўлишни хоҳлаб, яна турмуш масаласини кечиктирдим. Ижодда маълум бир ютуқларга эришишни хоҳладим. Турмуш қурганингиздан кейин барибир келинлик вазифаларини бажаришингиз керак бўлади. “Декрет таътилига чиққач, ижодда бироз танаффус қилишга тўғри келади!” деб ижодга кўпроқ эътибор қаратдим ва куч сарфладим. Шунинг учун турмушга чиқишим бироз кечикди.

Ёшингиз улғайганидан кейин одам анча талабчан бўлиб қолар экан. Айнан эркак кишининг кўп жиҳатларига аҳамият беришни бошлар экансиз. Илгарилари “бўйлари баланд бўлсин, мени саёҳатларга олиб чиқсин, молиявий томондан орзу-умидларимни рўёбга чиқарсин!” дердим. Бугун эса мард, жасур, бир сўзли бўлсин, асосийси мени тушунсин, дейдиган бўлиб қолдим. Лекин бундай инсонни топиш қийин. Агар шундай инсон ҳаётимда учраса, ҳеч иккиланмай, унга турмушга чиқаман. Йигитнинг бўй-басти-ю, молиявий ҳолатига эмас, унинг қалбига, мардлигига, бир сўзли эканига аҳамият бераман.

– Сиз билан Мустақиллик байрами арафасида суҳбат қиляпмиз. Мустақиллик сизга нима берди? Байрам тадбирларида иштирок этасизми?

– Яқинда юртимизда Ўзбекистон Республикаси Мустақиллигининг 34 йиллиги кенг нишонланади. Фурсатдан фойдаланиб барча юртдошларимизни, Ватандошларимизни байрам билан чин қалбимдан табриклайман. Мусаффо осмонимизга кўз тегмасин, юртимиз тинч, Мустақиллигимиз абадий бўлсин!

Мен ўзимни ҳақиқий Мустақиллик фарзанди деб биламан. Чунки Ватанимиз Мустақилликка эришганидан сўнг таваллуд топганман. Бу менинг фикрлаш тарзимда, қарашларимда ўз аксини топади. Уйда ҳам бирон мавзу юзасидан фикр айтиш керак бўлса ва мен фикримни айтсам, дадам доим “ҳа, сен Мустақиллик фарзандисан-да, фикрингни бемалол айта оласан. Биз ота-онамиз олдида фикримизни айтишдан чўчиб турардик. Баракалла!” деб мақтаб ҳам қўядилар. Ҳаётдаги кўп ҳолатларда Мустақиллик фарзанди эканим сезилиб туради.

Мустақиллик байрамларида ҳар йили қўлдан келганча қатнашамиз ва мана шу тадбирларда иштирок этаётганимдан ғурурланиб кетаман. Айнан Мустақил юртнинг санъаткори эканлигимдан, Ватанимга фойдам тегаётганидан хурсанд бўламан.

Биз санъаткорлар халқимизнинг дам олиш кунларида, байрамларда меҳнат қилиб, қўлдан келганча ўша кунлар гўзал, чиройли ўтишига ҳисса қўшамиз. Театрда ҳар қандай байрам кунлари биз ишлаймиз ва бундан ҳеч қачон оғринмаганмиз. Кўпчилик “Қайси куни дам оласизлар?” деб сўрайди. Шунда мен “душанба куни” деб жавоб берсам, “худди бозорда савдо қиладиганларга ўхшар экансизлар-да” дейишади. Мен “йўқ, айнан байрам кунлари: Наврўз, Мустақиллик байрами кунлари бажонидил халқимизга хизмат қиламиз!” дейман. Юрт тинч бўлса, ҳамма соҳада ривожланиш, ўсиш бўлади. Санъат, илм-фан гуллайди. Шундай экан, дунё тургунча юртимизда тинчлик бўлсин! Юртимизга байрамлар, гулгун чеҳралар ярашади. Байрам-байрамларга улансин, биз халқимиз хизматида камарбаста бўлаверайлик!

Мавлуда ИБРОҲИМОВА суҳбатлашди.

Манба: «Бекажон» газетаси.