СОҒИНЧ (Ўзбек ва Озар тилларида)


     МУНАВВАРА УСМОНОВА 1965 йилда Андижон вилоят, Марҳамат тумани Марҳамат қишлоғида таваллуд топган. Шоиранинг "Дийдор", "Сизга ўхшасин", "Соғинч манзили", “Бундай элни қайдан топасан”, “Керагимсиз”,“Она, мен келдим”,” Ҳаёт тумори” каби шеърий тўпламлари, “Улуғ дарсхона”, “Юрагимдасан, Ватан” каби публицистик мақолалари,  шеърларига ёзилган ўнлаб қўшиқлар мавжуд. Меҳнатлари ҳукуматимиз томонидан муносиб тақдирланиб, 2013 йилда "Шуҳрат” медалига сазовор бўлган. "Ватан учун яшайлик" шеъри “Энг улуғ, энг азиз” Республика кўрик-танловида ғолиб бўлган.

Шоҳмаммад Тоғлар ўғли.

СОҒИНЧ               

Мендан  сўранг соғинчнинг тусин –
Ранглари сомон.
Мен кўрганман соғинчнинг уйин –
Кулбаси вайрон.
Йўлаги бор соғинчнинг юрган –
Чеки йўқ армон.
Чечаги  бор соғинчнинг суйган –
Номи заъфарон.
Ридоси бор соғинчнинг кийган –
Минг ямоқ чопон.
Ўша соғинч бўлса мен билган –
Бағри тўла қон.
Кириб келар изн сўрамай –
Ё гадо, ё хон.
Қанча хўрлаб, қанча ҳайдамай –
Кўчамда сарсон.
Жисмимга ўралди, қийнади руҳни –
Оҳ, соғинч – илон.
Биламан, тарк этар мен қулни –
Чиққанида жон...

***

Мардона бўлмадим, кечиринг, ота,
Ўзимни маҳв этар, аразим, ўчим.
Ожизлик, ё мардлик асли нима у
Ўзимни енгмоққа етмади кучим...
Кечиринг, ота...
Мардона бўлмадим, кечиринг, она,
Гина, адоватдан бўлмадим халос
Жилмайиб тураман кўнгил қоронғу
Шодон юрганларга қиламан ҳавас.
Кечиринг, она...

БОҒ

Ер талашиб қолди  уришиб, 
Зарбдан токнинг қадди  букилди.
Ёнғоқ титрар афти буришиб,
Ғазабидан барги тўкилди.
Бўйдор терак тушди ўртага,
Анжир турар бағри  эзилиб.
Иккисини гиж-гижлаб қўйиб,
Хурмо боқар кўзи сузилиб.
Ғавғолардан бағри қон анор, 
Йўлга тушди чора қидириб.
Пайтин топиб, олмага ишқин 
Айтди беҳи юзин сидириб.
Тутиб қолди ёнғоқ хуружи,
Ток тупроққа чўзилди  ҳориб.
Сезишмайди, боғ этагидан
Боғбон келар болта кўтариб.

* * *

Бу дунё манзили битта йўлакча,
Билсак ҳам меҳримиз унга бўлакча.
Сарҳисобин қилдим ўтган умрни,
Савобим бормикан битта кўлмакча.
Оталар пир бўлар, оналар ғилмон,
Бириси паноҳдир, бири меҳрибон. 
Бўлса хизмат айланг, йўқса зиёрат,
Бири  фирдавс эрур, бириси ризвон.

ЭЙ, ҚАЛДИРҒОЧ

Эй қалдирғоч, қайга шошасан, 
Чуғурлайсан, недан хафасан?
Айвонига ин солган қушни 
Кутган элни қайдан топасан?
Инингдан хас тушса авайлаб,
Ўз  ўрнига қўяди жойлаб.
Полапони учишин пойлаб
Турган элни қайдан топасан?
Бу бир элки, бағри кенг – ҳотам,
Етти ўлчаб ташлайди қадам,
Бўйласа ҳам дил уйига ғам,
Кулган элни қайдан топасан?
Келиб қолса уйига меҳмон,
Жони ҳалак, югурар ҳар ён,
Қуш сайраса, тунда туриб нон
Ёпган элни қайдан топасан?
Ўнта  бўлса – ўрни бўлак, деб,
Бир кун бўлар менга тиргак, деб,
Эл тинчига ўғлон керак, деб
Туққан элни қайдан топасан?
Баҳор келса элни сўроқлаб, 
Омонлик деб, уйини оқлаб,
Бир чечакни кўзига йиғлаб
Суртган элни қайдан топасан?                     
Ҳол  сўрасанг, нон тутар деҳқон,
Сўзламаган умрида ёлғон.
Ер киндигин узарга имкон
Топган элни қайдан топасан?                      
Ҳар болага – биттадан макон,
Меҳнат қилиб топар бахт ва шон.
Ўзи терак экиб, ўзи том 
Ёпган элни қайдан топасан?
Қузғунга ҳам қўймайди тузоқ,
Бир хатосин ўйлайди узоқ,
Қўшни ўтса, қирқ кунлаб чироқ
Ёққан элни қайдан топасан?
Эй қалдирғоч, шошқалоқ санам,
Кетма, қорлар  ёғса нима  ғам,
Қуш инига тунда ёқиб шам 
Тутган элни қайдан топасан?     
Бундай элни қайдан топасан...

БОДОМ

Секин бориб, отам пойига
Тиз  чўкаман бошимни  қўйиб.
Юзим босиб тупроқ-лойига, 
Остонада йиғлайман тўйиб.
Сўнг гуллаган бодом тагида
Ўтираман дарахтни қучиб.
У – отамнинг қизи бўлди-да,
Мен кетганда Тошкентга кўчиб.

***

Улғайиб қолибсан, деб айтди онам,
Негадир бошимни силаган пайти.
Мен ҳали боламан, она, деб айтдим,
“Кафтингиз исидан болалик  қайтди”
 
***

Бисотим кўп менинг отамдан қолган,
Бебаҳо бойликка эга бўлганман.
Ўғри ололмайди, маккор англамас,
Юрак тубидаги  ғорга кўмганман.
Меросим улашиб  ёзсам васиқа,
Етти авлодимга етиб ортарди.
Донишманд отамдек хотиржам руҳим,
Болам юрагига кириб ётарди.

ЭЙ, ЁР

Севдим, сендан қандай тонаман,
Сенсиз ҳеч ким бўлмай қоламан.
Ўзим куйиб,  ўзим ёнаман,
Юрак борми сенда ҳам, эй ёр.
Юз бурасан, бегона, ҳуркак,
Эрмак бўлди бу куйган юрак.
Менга васлинг, висолинг эртак,
Тилак борми сенда ҳам, эй ёр.
Ўз дилимга дунёим нисор,
Ишқ уйининг борар йўли тор.
Берк кўчада бўлмай десам хор,
Йўлак борми  сенга ҳам, эй ёр.
Ғариб кулбам кошона бўлсин,
Севгимизга ошёна бўлсин.
Бахтим элга ошкора бўлсин,
Малак борми мендайин, эй ёр.
 
***

Дадам қабрин қучоқлаб ётган 
Бир янтоққа айлантир мени.
Умри, куни бир сиқим моҳрўй   
Қизғалдоққа айлантир мени.
Бир мурувват айла  тош бўлиб,
Ҳикмат айтиб турай бошида.
Қолсам эди битта қуш бўлиб,
Гиёҳ унган кўзин ёшига.
Билгум, майса ё тош бўлолмам,
Ва на ортга қайтмоққа йўл бор.
Мен бир сиқим тупроқдан олдим...
Сен отамни йўқлаб тур баҳор!

     MÜNƏVVƏRƏ OSMANOVA - 1965-ci ildə Əndican vilayətinin  mərhəmət rayonunun mərhəmət kəndində anadan olub.
     Şairənin “Çöhrə”, “Sənə oxşasın”, “Həsrət mənzili”, “Belə eli hardan taparsan”, “Gərəyimsən”, “Ana, mən gəldim”,  “Həyat tilismanı” kimi şeir kitabları, “Ulu  dərsxana”, “Ürəyimsən, Vətən” kimi publisistik məqalələri, şeirlərinə yazılmış onlarla mahnı mövcuddur.
     Əməyi 2013-cü ildə “Şöhrət” medalına layiq görülüb. “Vətən üçün yaşamaq”, “Ən ulu, ən əziz” respublika  sərgi-müsabiqələrinin qalibi olub.
     M. Osmanova hazırda Özbəkistanda çıxan “Səadət” jurnalının baş redaktorudur.
     Özbəkistan Respublikası Mədəniyyət və Sənət İşşiləri Günü münasibəti ilə “Səadət” jurnalının baş redaktoru Münəvvərə Osmanova “Mədəniyyət və sənət fədakarı” döş nişanı ilə təltif olunub.
    Bu əlamətdar gündə, qələm dostumun, fədakar şairənin Azərbaycan dilinə uyğunlaşdırdığım bir neçə şeirini saytımızda dərc etməklə onu ürəkdən təbrik edir, ona  həyatda xoşbəxtlik, yaradıçılıqda uğurlar diləyirəm.

Azərbaycandan dərin hörmətlə:  şair Şahməmməd Dağlaroğlu

HƏSRƏT

Həsrətin rəngini soruşun məndən –
Sapsarı – saman.
Görmüşəm həsrətin evini də mən –
Koması viran.
Yolçuluğu var həsrətin – yeriyən -
Həddi yox, yaman.
Çiçəyi var həsrətimin - sevilən -
Adı - zəfəran.
Çuxası var həsrətimin – geyilə,
Min yamaq alan.
Belə həsrət olsa əgər mənimlə,
Bağrı dolu qan.
Gəlməyə başlayar, izn almadan,
Kasıb ol, ya xan.
Nə qədər alçaltsan, nə qədər qovsan,
Küçəmdə yatan.
Canıma yeridi, incitdi ruhu,
Ah, həsrət – ilan.
Bulmirəm mən qulu tərk edərmi bu,
Çıxan zaman can...

***

Mərd ola bilmədim, bağışla, ata,
Özümü məhv edir, küsməyim, acım.
Özümü enməyə yetmədi gücüm,
Bağışla, ata...
Mərd ola bilmədim, bağışla, ana,
Qına, əddavətdən olmadım xilas,
Sakitcə durmuşam, könlüm qaranlıq,
Şad gəlib keçənə içimdə həvəs,
Bağışla, ana...

BAĞ

Yer beləcə dalaşıb, vuruşdu,
Zərbdən tənəyin qəddi büküldü,
Yanağı titrədi, üzü bürüşdü,
Qəzəbdən yarpağı töküldü.
Uca qovaq ortaya girib,
Əncir durub bağrı əzilmiş.
Hər ikisinə acıq verib
Xurma baxır, gözü süzülmüş.
Bağrı qan qovğadan narın,
Yola düşdü, bəlkə bir çarə bildi.
Yerin tapıb, almaya eşqin
Dedi, heyvanın üzün sildi.
Üstündə yetişmiş meyvəsi,
Tənək halsız uzanıb torpağa.
Sezmədilər bağın ətəyindən
Bağban əlində balta, girib bağa.

***

Bu dünya mənzili bir dəhliz qədər,
Sevgimiz də ona hədiyyə gedər.
Hesabın apardım ötən ömrümün,
Savabım vardırmı könnəyə yetər?
Atalar pir olar, analar qılman,
Birisinə pənah, biri mehriban.
Varsa, qulluq edin, yoxsa ziyarət,
Biri ali cənnət, o biri qotuyan.

EY, QARANQUŞ

Qaranquş, hara tələsirsən,
Səslənir, nədən narahatsan?
Eyvanda yuva quran quşu,
Sevən eli hardan tapasan?
Yuvandan ot düşsə nigaran,
Qaldırıb öz yerinə qoyan.
Balalar uçuşunu hər an,
Güdən eli hardan taparsan?
Bu bir el ki, qəlbi gen – xatəm,
Yeddi ölçüb, bir atar qədəm.
Boylansa da qəlb evinə qəm,
Gülən eli hardan taparsan?
Qonaq gəlsə evinə əgər,
Yüyürər, canın həlak edər.
Tez durub, çörəyi gecələr
Yapan eli hardan taparsan?
On olsa da,  yer verək, - deyə,
Bir gün mənə o dirək, - deyə.
Sülh üçün oğul gərək, - deyə,
Doğan eli hardan taparsan?
Bahar gəlsə eli axtaran,
Sağlıq sayıb evin ağardan,
Ağlasa, gözünə gül sıxan,
Sürtən eli hardan taparsan?
Hal sorsan, qonaq olarsan,
Söyləməyib ömründə yalan.
Yer göbəyin tutmağa imkan.
Tapan eli hardan taparsan?
Hər balaya  ayrıca məkan,
Zəhmət çəkib tapar bəxtlə şan.
Öz evinə dirək, evini quran,
Tikən eli hardan taparsan?
Tozdan təmiz tutar güzgüsün
Xətasın qovlayar büsbütün.
Qonşu ölsə, çırağın qırx gün
Yandıran eli hardan taparsan?
Ey qaranquş, tələsən sənəm,
Getmə, qar da yağsa, nədi qəm?
Quş yuvasına gecə nurlu şəm
Tutan eli hardan taparsan?
Belə eli hardan taparsan?..

BADAM

Sakitcə gedib, atam ayağına,
Diz çökürəm, bşımı qoyub.
Üzümü sıxıram toz-torpağına,
Kandarda ağlayıram, doyub.
Son gül açan badam dibində
Otururam, ağacı qucub.
O – atamın qızı olmuşdu,
Mən gedəndə - Daşkəndə köçüb.

***

Əcəb böyümüsən, söylədi anam,
Başımı qədərsiz sığallar çəkdi.
Mən hələ uşağam, ana, - söylədim,
“Ovcundan uşaqlıq qoxusu gəldi”.

***

Sərvətim bol mənim, atamdan qalıb,
Hədsiz var-dövlətə sahib olmuşam.
Oğru ala bilməz, qəddar anlamaz.
Ürək dibindəki qora gömmüşəm.
Mirası bölməyə yazsam vəsiqə,
Yeddi övladıma yetib, çatacaq.
Müdrik atam kimi, xatircəm ruhum,
Balam ürəyinə girib yaracaq.

EY, YAR

Sevdim, səndən necə danaram,
Sənsiz heç kiməm, qanaram.
Özüm odlar, özüm yanaram
Ürək varmı səndə də, ey yar?
Üz çevirdin, biganə, ürkək,
Əyləmcə oldu bu yanan ürək
Mənə vəsl, vüsalın nağıltək,
Dilək varmı səndə də, ey yar?
Öz qəlbimə dünyam da bezar,
Eşq evin yolların tor tutar.
Bağlı yolda qalmamaqçün xar,
Keçəcək varmı sənə,  ey yar?
Qərib komam imarət olsun,
Sevgimizə dəyanət olsun.
Bəxtim eldə söz-söhbət olsun-
Mələk varmı mənimtək, ey yar.

***

Ata qəbrin qucub yatan
Bir tikana döndər məni.
Ömrü-günü ani, ayüz,
Lalə  cana döndər məni.
İnsafa gəl, bir daş olum,
Durum qəbrinin başında.
Bacarsydım quş olardım,
Yuva quram göz yaşında.
Olsam, ot, ya daş olaram,
Sanma geri dönməyə yol var.
Mən bir sıxma torpaqdan aldım...
Atama baş çəkib dur, bahar.










Гость, изоҳ қолдирасизми?
Имя:*
E-Mail:


Маълумот