АВГУСТНИНГ ЎҒРИЛИГИ

Фарзандларингиз сиздан: “Нега февраль ойи 29 кун?” деб сўрашганми?! Унда ушбу эртакни ўқиб, уларга августнинг ўғрилиги ҳақида айтиб беринг.

АВГУСТНИНГ ЎҒРИЛИГИ

Эртак

Тақвимлар мамлакатида Йил жанобининг 12 та фарзанди бўлиб, тўнғичи Январь, энг кичиги эса Декабрь экан. Январь қулф-калит ясашни хуш кўрар, эски йилга қулф илиб, янги йилни очиб бераркан. Февраль роса уйқучи бўлиб, уни ҳар куни зўрға уйғотишар, Март эса ойлар ичида энг ижодкори экан. Камалакдан ранг олиб дарахтларни яшилга, чечакларни ним пуштига, осмонни эса феруза рангга бўяшни яхши кўраркан. Унинг укаси Апрель ҳам акаси каби ёмғирни, қўзиқоринни, қулупнайни ёқтираркан. Май эса меваларсиз яшолмас экан. Июнь бўш қолди дегунча анҳорга чўмилишга кетавераркан. Июль билан Август доим бир-бири билан тортишар, бу аълочи Сентябрнинг китоб ўқишига ҳалал бераркан. Октябрь тинмай шеър ёзиб, уларни ака-укаларига ўқиб беришдан чарчамас экан. Ноябрнинг севимли машғулоти бўёқчилик бўлиб, дарахт баргларини эринмай тилла рангга бўяб чиқар экан. Декабрь кичкина бўлса-да, энг чўрткесари, “Қолган ишга қор ёғар” деган шиорга амал қилар экан.

Бир куни йил жаноби ҳисобидаги 366 кунни қандай қилиб тенг тақсимласам тўғри бўлади, деб ўйлаб қолди. Ҳисоб-китоб қилиб кўрса, 6 ойга 30 кундан, яна 6 ойга 31 кундан тўғри келибди. Шунда тартибни Январдан бошлаб, биринчи ойни 31, иккинчи ойни 30 кун деб белгилабди. Тартиб шу тарзда давом этибди...

Кунлардан бир кун нима бўлибди-ю, Июль билан Август яна жанжаллашиб қолишибди. Жаҳли чиққан Июль Августга қараб:

– Сен мендан кичиксан, бунинг устига кунларинг меникидан битта кам бўлса, бунча керилмасанг, – дебди.

Август хафа бўлибди. Кечаси билан кўзига уйқу келмабди. Қараса, ҳамма ширин уйқуда эмиш. Февралнинг уйқуси бошқаларникидан қаттиқ бўлгани учун секингина бориб, унинг бир кунини ўғирлабди-да, ўзининг ойига қўшиб қўйибди. Эртанги жанжалларида у акаси Июлга “Менинг кунларим ҳам сеники билан тенг” деб мақтанибди. Буни эшитган ака-укалар ҳайрон бўлганча ўз тақвимига қарашганида, Февралнинг бир куни камайиб қолганини билиб қолишибди. Бундан ака-ука ойларнинг дили ранжибди. Август ўйламай қилган ишидан пушаймон бўлибди. Лекин кўчирилган кунни ўрнига қайтариб бўлмабди. Шу сабаб саккизинчи ойдан кейинги тартиб бузилибди. Февраль эса уйқучилигидан бир кунидан бутунлай айрилибди. Бу ҳам етмаганидек, Йил жаноби Феврални тарбиялаш мақсадида “Агар вақтида уйғонмасанг, яна бир кунингни камайтириб қўяман”, деб шарт қўйибди. Февраль эса тўрт йилда бир маротабагина бу машаққатли ишни уддасидан чиқар, ўз вақтида уйғониб 29 кунга эга бўлар экан.

Нилуфар ЖАББОРОВА

* * *

AVGUSTNING O‘G‘RILIGI

Ertak

Taqvimlar mamlakatida Yil janobining 12 ta farzandi bo‘lib, to‘ng‘ichi Yanvar, eng kichigi esa Dekabr ekan. Yanvar qulf-kalit yasashni xush ko‘rar, eski yilga qulf ilib, yangi yilni ochib berarkan. Fevral rosa uyquchi bo‘lib, uni har kuni zo‘rg‘a uyg‘otishar, Mart esa oylar ichida eng ijodkori ekan. Kamalakdan rang olib daraxtlarni yashilga, chechaklarni nim pushtiga, osmonni esa feruza rangga bo‘yashni yaxshi ko‘rarkan. Uning ukasi Aprel ham akasi kabi yomg‘irni, qo‘ziqorinni, qulupnayni yoqtirarkan. May esa mevalarsiz yasholmas ekan. Iyun bo‘sh qoldi deguncha anhorga cho‘milishga ketaverarkan. Iyul bilan Avgust doim bir-biri bilan tortishar, bu a’lochi Sentabrning kitob o‘qishiga halal berarkan. Oktabr tinmay she’r yozib, ularni aka-ukalariga o‘qib berishdan charchamas ekan. Noyabrning sevimli mashg‘uloti bo‘yoqchilik bo‘lib, daraxt barglarini erinmay tilla rangga bo‘yab chiqar ekan. Dekabr kichkina bo‘lsa-da, eng cho‘rtkesari, “Qolgan ishga qor yog‘ar” degan shiorga amal qilar ekan.

Bir kuni yil janobi hisobidagi 366 kunni qanday qilib teng taqsimlasam to‘g‘ri bo‘ladi, deb o‘ylab qoldi. Hisob-kitob qilib ko‘rsa, 6 oyga 30 kundan, yana 6 oyga 31 kundan to‘g‘ri kelibdi. Shunda tartibni Yanvardan boshlab, birinchi oyni 31, ikkinchi oyni 30 kun deb belgilabdi. Tartib shu tarzda davom etibdi...

Kunlardan bir kun nima bo‘libdi-yu, Iyul bilan Avgust yana janjallashib qolishibdi. Jahli chiqqan Iyul Avgustga qarab:

– Sen mendan kichiksan, buning ustiga kunlaring menikidan bitta kam bo‘lsa, buncha kerilmasang, – debdi.

Avgust xafa bo‘libdi. Kechasi bilan ko‘ziga uyqu kelmabdi. Qarasa, hamma shirin uyquda emish. Fevralning uyqusi boshqalarnikidan qattiq bo‘lgani uchun sekingina borib, uning bir kunini o‘g‘irlabdi-da, o‘zining oyiga qo‘shib qo‘yibdi. Ertangi janjallarida u akasi Iyulga “Mening kunlarim ham seniki bilan teng” deb maqtanibdi. Buni eshitgan aka-ukalar hayron bo‘lgancha o‘z taqvimiga qarashganida, Fevralning bir kuni kamayib qolganini bilib qolishibdi. Bundan aka-uka oylarning dili ranjibdi. Avgust o‘ylamay qilgan ishidan pushaymon bo‘libdi. Lekin ko‘chirilgan kunni o‘rniga qaytarib bo‘lmabdi. Shu sabab sakkizinchi oydan keyingi tartib buzilibdi. Fevral esa uyquchiligidan bir kunidan butunlay ayrilibdi. Bu ham yetmaganidek, Yil janobi Fevralni tarbiyalash maqsadida “Agar vaqtida uyg‘onmasang, yana bir kuningni kamaytirib qo‘yaman”, deb shart qo‘yibdi. Fevral esa to‘rt yilda bir marotabagina bu mashaqqatli ishni uddasidan chiqar, o‘z vaqtida uyg‘onib 29 kunga ega bo‘lar ekan.

Nilufar JABBOROVA