Рауф Парфи таваллуд топган кун (1943-2005)

Рауф Парфи (1943-2005) – шоир, таржимон. Ўзбекистон халқ шоири (1999), Маҳмуд Қошғарий номли халқаро мукофот лауреати (1989), Туркия Давлат адабиёт мукофоти лауреати (1996). Тахаллуси Ўзтурк. Асл исм-шарифи - Турсунали Парфиев
Исёнкор истеъдодли ва тақдирли шоир. 1943 йил 27 сентябрь куни Тошкент вилояти, Янгийўл тумани, Шўрали шаҳарчасида оддий деҳқон оиласида туғилган. Отаси Муҳаммад Амин Парфи (1893–1955) ва онаси Сакина Исабек (1913–1995) бутун умрини она қишлоғида ўтказишган. Мактабни тугатиб, 1960-1965 йиллар Тошкент Давлат университетида ўқиган (ҳозирги Ўзбекистон Миллий университет).
Рауф Тошкент Давлат университетининг журналистика факультетини якунлаган.
1991 йилдан ҳукумат бошқарувчилар билан “низо” сабабли, Парфи саккиз йилга, деярли адабиётдан четлаштирилади. 1999 йил кутилмаганда Ўзбекистон халқ шоири шарафига лойиқ топилади. Умрининг сўнгги йиллари Парфи китоб сотиб, тирикчилик қилади (китоб билан савдо қилувчи дўстлари унга ноёб китоблар излашни топширади, у эса уларни излайди). Ҳурматга сазовор бир нечта сценарий ёзган – бирортаси амалга ошмаган.
1989 йилгача 8 та шеърий китоби нашрдан чиққан. Тўққизинчи ва тириклигидаги сўнгги китоби 2000 йил, шоирга шарафли унвон топширилгандан сўнг чиққан.
Ўзбек тилидан ташқари, турк тилини ҳам мукаммал билган. Рус тилини яхши тушунган ва равон ўқиган, аммо сўзларни нотўғри талаффузидан ийманиб, сўзлашмаган.
1986 йил Рауф Парфнинг “Сабр дарахти” номли шеърий тўплами нашрдан чиқиб, Ҳамид Олимжон номидаги Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг йиллик мукофоти билан тақдирланган.
Туркияда ўтказилган танловда Рауф Парфи биринчиликни қўлга киритган.
Умри давомида кейинги шеърий тўпламларни яратган: “Карвон йўли” (1968), “Акс садо” (1970), “Тасвир” (1973), “Хотирот” (1974), “Кўзлар” (1976), “Қайтиш” (1981), “Сабр дарахти” (1986), “Сукунат” (1991), “Тавба” (2000).
Вафотидан сўнг нашр этилган китоблари – “Сўнгги видо” (2006) ва “Иймон асири” (2006).
Умрининг сўнгги йиллари Парфи “Шарқ юлдузи”, “Ёшлик”, “Ўзбекистон адабиёти ва санъати” каби таҳририятларда фаолият юритган.
Рауф Парфи эътироф танилмаган ва шуҳрат қозонган, ҳаётнинг баланд-пастини кўрган, аммо ҳукумат томонидан сийланмаган шоир. Чинакам шеърият ва сўз шинавандаларининг чуқур эътирофига сазовор бўлган. Ўзбек шеъриятига янгилик оқимини олиб кирган ҳақиқий рассомни тан олмаслик – бу мангу, доимий мавзудир: яратувчи-рассом ва ҳукумат. Байрон (“Манфред”), Нозим Ҳикмат (“Инсон кўриниши”), Карл Каладзе (“Денгиз бўйидаги ўйлар”), Энвер Селямет (“Олтин болта”) кабиларни ўзбек тилига таржима қилган.
Рауф Парфи кўплаб китоблар муаллифи, жумладан “Сўнгги видо” ва “Виждон маҳбуси” вафотидан сўнг нашр этилган. Ўзбекистон халқ шоири (1999), Маҳмуд Қошғарий номли халқаро мукофот ҳамда Туркия Давлат адабиёт мукофотлари лауреати (1996).
Рауф Парфи 2005 йил 28 март куни 61 ёшида юрак ҳуружидан вафот этган.