Ҳенрих Ҳейне (1797 - 1856)

Христиан Иоҳанн Ҳенрих Ҳейне (нем. Christian Johann Heinrich Heine) (13 декабр, 1797 – 17 феврал, 1856) олмон журналисти, эссеисти ҳамда шоири бўлган. У айниқса ўзининг лирик шеърлари билан машҳурдир; бу шеърларга кўплаб қўшиқлар басталанган. Бонн, Гёттинген, Берлин университетларида ўқиган (1819—25). Биринчи шеърий тўплами "Қўшиқлар китоби" (1827) романтизм руҳида ёзилган бўлиб, унда немислар ҳаётидаги мешчанлик, худбинлик қораланади. Кейинги "Йўл манзаралари" (1826-31) насрий асарида ҳам шу йўналишни давом эттириб, инсон эрки, шахсини хўрловчи тартибларга қарши чиқади, бу тартибларни ҳимоя қилувчи кучларни, давлат идораларини танқид қилади. Шундан сўнг Ҳенрих Германиянинг ҳукмрон доиралари билан келиша олмай, 1831 йилда Парижга кетишга мажбур бўлади ва у ерда умрининг охиригача сиёсий маҳбус сифатида яшаб қолади. "Француз ишлари" (1832), "Лютесия" (1854) китоблари француз сиёсий ҳаётининг йилномасидан иборат. 1843— 44 йилларда ёзилган "Замонавий шеърлар", шунингдек "Атта Тролл" (1842), "Германия. Қиш эртаги" (1844) поэмалари ўз даврининг илғор асарларидандир. "Атта Тролл" мажозий достон бўлиб, "ҳайвонлар эпоси" тарзида ёзилган, ўткир ҳажвий йўналишга эга. Бунда Пиренея тоғларида яшовчи халқ сиймосида немис мешчанлари ва сохта инқилобчилар фош қилинган. "Германия" достонида эса оғир меҳнат билан яшаётган немис ишчиларининг сиймоси тасвирланган. Шоирнинг ижодий фаолиятида муҳим аҳамиятга эга бўлган "Романсеро" (1851), "Эътироф" (1854) шеърий китоблари ҳам мавжуд. Ҳенрихнинг асарлари 20-йилларда Чўлпон, 30-йилларда Миртемир ва 1997 йилда Абдулла Шер таржимасида ўзбек тилида нашр этилган.