Korrupsiya: Jamiyat taraqqiyotiga to‘siq

Korrupsiya – bu davlat mansabdor shaxslarining o‘z vazifalarini suiiste’mol qilish, shaxsiy manfaatlar uchun davlat resurslarini ochiq yoki yashirin ravishda ishlatishidir. U turli shakllarda namoyon bo‘lishi mumkin, jumladan, pora berish, pora olish, mansabni suiiste’mol qilish va boshqa noqonuniy faoliyatlar.

Korrupsiyaning keltirib chiqaruvchi turli xil sabablar mavjud.

Jumladan:

– Iqtisodiy faktorlar: Iqtisodiy qiyinchiliklar, ishsizlik va past maoshlar korrupsiyaga yo‘l ochadi, chunki odamlar o‘z hayotini yaxshilash uchun noqonuniy yo‘llarga murojaat qilishadi.

– Siyosiy omillar: Siyosiy tizimlarning zaifligi va shaffoflikning yo‘qligi korrupsiyani kuchaytiradi. Agar davlat tashkilotlari va mansabdor shaxslar nazoratsiz bo‘lsa, korrupsiya keng tarqalishi mumkin.

– Madaniy va ijtimoiy omillar: Korrupsiya ko‘pincha jamiyatda qabul qilingan odatlar va an’analar bilan bog‘liq. Agar jamiyatda korrupsiya odatiy hol bo‘lsa, odamlar buni normal holat deb qabul qilishadi.

Korrupsiyaning oqibatlari quyidagilardan iborat:

– Iqtisodiy zararlar: Korrupsiya iqtisodiy o‘sishni sekinlashtiradi, investitsiyalarni kamaytiradi va biznes yuritishni qiyinlashtiradi.

– Siyosiy barqarorlik: Korrupsiya siyosiy ishonchni pasaytiradi, bu esa ijtimoiy tartibsizlik va noroziliklarga olib kelishi mumkin.

– Ijtimoiy adolat: Korrupsiya ijtimoiy tengsizlikni kuchaytiradi, chunki resurslar faqat ayrim shaxslar va guruhlar tomonidan nazorat qilinadi.

Korrupsiyaga qarshi kurash usullari

– Qonunchilik va tartibga solish: Korrupsiyaga qarshi qonunlarni kuchaytirish va ularni samarali amalga oshirish zarur. Shuningdek, korrupsiyaga qarshi tashkilotlar va agentliklar tashkil qilish muhimdir.

– Ommaviy nazorat: Jamiyatda korrupsiyaga qarshi kurashda fuqarolar faolligini oshirish zarur. Ommaviy axborot vositalari va fuqarolik jamiyatlari korrupsiyani fosh etishda muhim rol o‘ynaydi.

– Ta’lim va tarbiya: Korrupsiyaga qarshi kurashda ta’lim va tarbiya muhim ahamiyatga ega. Odamlarni qonunlarga hurmat bilan munosabatda bo‘lishga va etik qadriyatlarni rivojlantirishga o‘rgatish kerak.

Xulosa o‘rnida aytadigan bo‘lsak, Korrupsiya jahonning ko‘plab mamlakatlarida jiddiy muammolardan biri bo‘lib, uni bartaraf etish uchun har tomonlama yondashuv zarur. Iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy o‘zgarishlar orqali korrupsiyaga qarshi kurashish, jamiyatda adolat va barqarorlikni ta’minlashda muhim ahamiyatga ega.

B. T. Madaminov –

Andijon shahar Adliya bo‘limi

yuridik xizmat ko‘rsatish markazi

bosh yuriskonsulti